دیان ریچه‌و کردنی گورگه‌بۆر

نووسینی: وانکۆ کوردستانیی

 

له‌کاتێکه‌وه‌ ئامریکا ئه‌یویست حکومه‌تی سه‌دام بڕوخێنێ تا ئێستا چه‌ندین جاره‌گورگه‌بۆره‌کانی

تورکیه‌دیان له‌کورده‌کانی باشور و ده‌سه‌ڵاته‌که‌ی ریچ ئه‌که‌نه‌وه‌که‌ ئه‌وه‌تێین ئه‌نفالتان ئه‌که‌ین به‌چه‌شنی باپیرانی مه‌غول و ئوسمانیمان. خۆتان ئه‌زانن ئێمه‌چه‌نده‌دڕنده‌ین وچیمان به‌سه‌ر کوردانی باکور ‌هێناوه. هه‌روه‌ها مێژووی دڕنده‌یی ئێمه‌ئه‌زانن چیمان به‌سه‌ر وڵاتانی باڵکان هێنا بوو یا چۆن ئه‌رمه‌نیه‌کانمان بن بڕ و کوشتار کرد. ئه‌مه‌چوار ساڵه‌ دیان ریچ ئه‌که‌نه‌وه‌به‌ڵام زاتیان نیه‌به‌کردوه‌هه‌نگاوێک بنێن، راستی بۆ زاتیان نییه‌هێرش که‌ن؟ جا ئه‌گه‌ر بیانتوانیبایه‌نه‌یان ده‌کرد؟ هیچ گۆمانی تێدا نییه‌که‌ئه‌یانکرد، به‌ڵام راستی ئه‌وه‌یه‌ناتوانن و هه‌لو مه‌رجی ئه‌مروی کوردستان و جه‌هان به‌وان رێگا نادات بتوانن نه‌ته‌وه‌ی کوردی په‌نجا ملیونی له‌هه‌موو پارچه‌کانی سه‌رکوت بکه‌ن. جا ئه‌گه‌ر بیانتوانیبا ئه‌مه‌هه‌فت زه‌مان بوو که‌کردبوویان. هۆی نه‌توانین یان زۆره‌‌و ئێمه‌لێره‌به‌چه‌ند هۆێکی ئاماژه‌ئه‌که‌ین.

1- هێرش کردنی تورک ئه‌بێته‌هۆی یه‌کیه‌تی هه‌موو نه‌ته‌وه‌ی کورد‌، چتێک که‌دوژمنانی کورد فره‌لێ ئه‌ترسن و باش ئه‌زانن هۆی سه‌ره‌کی سه‌رنه‌که‌وتنی کورد له‌رابردوو نه‌بوونی یه‌کیه‌تیان بووگه‌. هێرش کردنی تورک بۆ سه‌ر باشوری کوردستان هه‌موو پارچه‌کانی کوردستان یه‌ک ده‌خا و هه‌موو نه‌ته‌وه‌ی کورد له‌یه‌ک به‌ره‌دژی سپای تورک جه‌نگ ده‌که‌ن و وانه‌یکی باشیان پێ ده‌ده‌ن و به‌سه‌ر شوڕی له‌هه‌موو کوردستان ده‌ریان ده‌که‌ن و دیاربه‌کر و ئه‌ره‌ز رومیش ئازاد ده‌بێ. تورکه‌کان ئه‌گه‌ر یارمه‌تی رۆژئاوا نه‌بوایه‌ ده‌ره‌قه‌ت و باشاری پارتی کرێکارانی کوردستان نه‌ده‌هات، ئێستا چۆن ئه‌توانێ له‌ته‌ک هه‌رچوار پارچه‌که‌به‌جه‌نگ بێن .

2- ئامریکا له‌جه‌نگی ئێراق و کێشه‌ی خۆرهه‌ڵاتی ناوین پێویستی به‌کورد هه‌یه‌و ناتوانێ گه‌لی کورد له‌ده‌ست بدات ، ئامریکا باش ئه‌زانێ ئه‌ره‌بی سونی دژی به‌ربه‌ره‌کانێ ئه‌کا و ئه‌ره‌بی شێئه‌یش له‌ته‌ک ئێراندایه‌تا ئامریکا و دوست و هاورێ ئامریکا نین. له‌ده‌ست دانی کورد بۆ ئامریکا کاره‌ساتی لێ ده‌که‌وێته‌وه‌. سه‌رانی کورد ده‌بێ ئه‌م راستیه‌ بزانن پێش ئه‌وه‌ی کورد نیازی به‌ئامریکا بێت، ئامریکایه‌هه‌وه‌جی به‌کورده‌. له‌به‌ر ئه‌م هۆیانه‌ئامریکا رێگا نادات تورک بێته‌ناو باشوری کوردستانه‌وه‌. له‌لاێکیتره‌وه‌هه‌موو پلانه‌کانی ئامریکا له‌ئێراق و ناوچه‌که‌له‌‌کیس ئه‌چێت و ره‌نگه‌کونترۆلی بارودۆخه‌که‌له‌ده‌ستی ده‌رچێت.

3 – له‌به‌رجه‌وه‌ندی ئامریکادا نییه‌تورکیه‌ببێته‌خاوه‌ن چاڵه‌نه‌وته‌کانی که‌رکوک و موسل و به‌پاره‌ی نه‌وت و گاز و ئاوی کوردستان خه‌ونی ئیمپه‌راتوری ئوسمانی ببینێته‌وه‌ و ببێته‌مه‌ترسیکی گه‌وره‌بۆ خۆرهه‌ڵاتی ناوین و بۆ ئوروپا و هه‌روه‌ها بۆ خودی ئامریکا. که‌وابوو ئامریکا ناهێڵێت تورکیه‌بێت که‌رکوک و موسل داگیر کات، به‌ڵام ده‌یه‌وه‌ێ وه‌کۆ لوولوو خوره‌سه‌رانی کوردی پێ بترسێنێ و رازی به‌سازشیان بکات که‌له‌کوردانی باکوور پشتیوانی نه‌که‌ن.وریایی نه‌ته‌وه‌ی کورد و هه‌لومه‌رجی جه‌هانی رێگا نادات ئیمپراتوری دژ به‌مرۆڤی تورکی سه‌ر هه‌ڵبدات. له‌کۆنیشدا ئیمپراتوری ئوسمانی به‌یارمه‌تی و پشتیوانی کورد پێک هات به‌ڵام ئه‌مرۆ کورد دژی داگیرکه‌رانی خاکه‌که‌یه‌نه‌یارمه‌تیده‌ر و داره‌ده‌ستیان. 

4 – تورکیه‌ده‌یه‌وه‌ێ بچێته‌ناو یه‌کیه‌تی ئروپاوه‌و ئروپایش پێ ناخوشه‌تورک هێرش کاته‌کوردستان و له‌داهاتوو ببێته‌مه‌ترسی بۆ خودی ئروپا، له‌به‌ر ده‌یان هۆیتر دژی هێرشی تورک راده‌وێستن و لانی که‌م ناهێڵێن بچێته‌ناو ئروپاوه‌. ئه‌گه‌ر هه‌ندێ له‌سه‌رانی ئروپا له‌به‌ر گێلی و بێ‌بڕیاری هه‌ڵویستی توند نه‌گرن، به‌ڵام خه‌ڵکی ئازادی خوازی ئروپا دژی ملهوری تورکیه‌راده‌وێستن و به‌و سه‌رانه‌گێله‌جاریکیتر ده‌نگ ناده‌ن. تورکیه‌ده‌بێ ئه‌م راستیه‌بزانێ تا کوردستان سه‌ربه‌خۆ نه‌بێت و باکووری کوردستان ئازاد نه‌بێت تورکیه‌رێگا نادرێت بچێته‌ناو یه‌کیه‌تی ئروپاوه‌ . ده‌له‌سه‌دی خاکی ئه‌مرۆی تورکیه‌ئروپایه و نه‌وه‌د له‌سه‌دی ئاسیایه‌، به‌ڵام کاتێک ئه‌و به‌شه‌ی کوردستان ئازاد و جیا ببێته‌وه‌، ئه‌و کاته‌چل له‌سه‌دی تورکیه‌ئروپایه‌و ره‌نگه‌رێگه‌بدرێت ببێته‌ئه‌ندامی ئروپا.‌

5 – وڵاتانی ناوچه‌که‌وه‌ک وڵاتانی ئه‌ره‌بیش له‌به‌ر به‌رجه‌وه‌ندی خۆیان و ترس له‌زیندو بوونه‌وه‌ی مه‌ترسه‌کی ئوسمانی دژی هیرشی تورک رائه‌وێستن. ولاتانی ئه‌رمه‌نستان، ئێران، یونان و روسیه‌ش هه‌ر کامیان له‌به‌ر هۆێک دژی ملهوڕی تورک راده‌وێستن. ئیمڕۆ تورک  وه‌کۆ گورگی پیر ته‌نیا ئه‌توانن دیان ریچه‌و بکه‌ن و هیچیتر، ره‌نگه‌به‌ددان ریچه‌و کردن و هێنانی سپاکه‌یان بۆ سه‌ر سنووری باشوری کوردستان، سه‌رانی ئه‌م ناوچه‌یه‌ی پێ بترسنن و واداریان به‌جه‌نگی براکوژی بکه‌ن و هه‌لمه‌ت ببه‌نه‌سه‌ر پارتی کرێکارانی کوردستان و یا به‌ر له‌چالاکی ئه‌وان بگرن و ببنه‌داره‌‌ده‌ستی تورکان دژی کوردانی باکوور.

6 – ئابووری- تورکیه‌وڵاتێکی هه‌ژار و دواکه‌وتووه‌و له‌باری ئابوریه‌وه‌به‌رگه‌ی جه‌نگیکی پارتیزانی درێژ خایه‌ن ناگرێت. ئه‌و چه‌ند ساله‌ێ که‌پ‌‌ک ک خه‌باتی ده‌کرد ئابوری تورکیه‌یان تێک و پێک دابوو وئاوسان و بێ بایه‌خی لیره‌تورک گه‌یشته‌ئه‌وپه‌ری خۆی. به‌ڵام رۆژئاوا گه‌ینه‌فریای تورکیه‌و به‌یارمه‌تی یونان ئوجه‌لانیان دا به‌ده‌ستی تورکانه‌وه‌و سه‌ری پ ک ک یان په‌ڕاند و به‌داخه‌وه‌پ ک که‌یش نه‌یتوانی سه‌رو چاویکی تر بۆ خویان دروست بکه‌ن و هێشتا کوێر کوێرانه‌به‌دوای ئوجه‌لانی دیلی ده‌ستی دۆژمن هه‌نگاو ده‌نن. ئه‌م پارته‌ده‌بێ رێبه‌رێکی تازه‌هه‌ڵبژێرن که‌بتوانن بارو دۆخی کوردستان و جه‌هان هه‌ڵسه‌نگێنن و بڕیاری شیاو بگرن و به‌خه‌باتی ئازادی درێژه‌بده‌ن. له‌باری ئابوریشه‌وه‌تورکیه‌جه‌نگی درێژ خایه‌نی پێ ناکریت.جه‌نگ خه‌رمان خه‌رمان پاره‌ی ده‌وه‌ێ و تورکیه‌وڵاتێکی برسییه‌. له‌م چه‌ند ساڵه‌ی دوواییه‌مالی سه‌رانی باشووری کوردستان ئاوه‌دان بێت گه‌یشتنه‌دادی تورکیه‌ و زۆربه‌ی پرۆژه‌گه‌وره‌ئابوریه‌کانیان دا به‌کومپانیه‌کانی تورک .

جه‌نگی تورک و کورد دێر یا زوو هه‌ر پێش دێت !

بۆ ئازادی و سه‌ر به‌خویی کوردستان جه‌نگ نێوان کورد و تورک هه‌ر پێش دێت، جا چی ئه‌مڕۆ بێت یا چه‌ند ساڵیتر، ئه‌مه‌چتێکی رۆن و ئاشکرایه‌تورک هیچ مافێک بۆ بیست ملیونی کوردی باکور رجوا نابینێ، ئه‌گه‌ر ئروپا ده‌سالیتریش فشار بخاته‌سه‌ر تورک و نه‌هێڵێت بچنه‌ناو یه‌کیه‌تی ئروپاوه‌، هه‌ر دیسان تورکیه‌هیچ مافێک ته‌نانه‌ت فه‌رهه‌نگی و خوێندنی نیوه‌چڵ به‌زوانی کوردی په‌سه‌ند ناکات و نه‌ته‌وه‌ی کورد نابێت ته‌ماوه‌ری فشاری ئروپا بن. زمانی تێگه‌یشتنی تورک ته‌نیا زور و مشته‌وبه‌هیج زمانێکتر حاڵی نابن. رێگای رزگاری دیاربه‌کر و ئه‌ره‌زرۆم، یه‌کیه‌تی هه‌ر چوار پارچه‌که‌ی کوردستانه .

تورکیه‌به‌ناوی  پشتیوانی له‌تورکمانی که‌رکوک ئه‌یه‌وێ له‌کوردستان ده‌ست تێوه‌ردان بکات، به‌ڵکو به‌شه‌نه‌وتی به‌رکه‌وێ. به‌ڵام به‌و ئاسانیه‌ش نییه‌که‌بتوانێ چتێکی چه‌نگ بکه‌وێ. ئه‌گه‌ر تورکیه‌پشتیوانی له‌تورکمه‌ن ئه‌کات بۆ له‌کاتی سه‌رکوتی سه‌دام ده‌نگیان لێ ده‌رنه‌ده‌هات. ، یا بۆ پشتیوانی له‌تورکانی ئازه‌ری له‌ئیران  ناکات که‌نزیکه‌ی بیست ملیون ده‌بن و به‌ده‌ستی حکومه‌تی ئێرانه‌وه‌ده‌ناڵێن و به‌شێوه‌ێکی دڕندانه‌سه‌رکوت ئه‌کرین. بۆ له‌وێ زاتی نییه‌ فزه‌بکات. چۆن تورک ته‌نیا زمانی زۆر حاڵی ده‌بێ و ئه‌زانن ئه‌وان مشتیان هه‌یه‌.

ئه‌مرۆ هه‌ندێ له‌تورکمانه‌سۆنیه‌کانی که‌رکوک بوونه‌به‌داره‌ده‌ستی تورکیه‌و له‌راستیدا بووگنه‌به‌ستوونی په‌نجه‌می دۆژمن و گه‌لی کورد له‌خه‌یانه‌ت و جاشیه‌تی ئه‌وانه‌چاو پۆشی ئه‌کات. رێبه‌رایه‌تی و گه‌لی کورد ده‌بێ ئه‌و تورکمانانه‌تێ بگه‌ینن که‌کورد بۆ هه‌میشه‌بێده‌نگ نابێت و ئه‌گه‌ر به‌م شێوه‌هه‌ر به‌دۆژمه‌نی گه‌لی کورد درێژه‌بده‌ن ئه‌وا دووکه‌ڵه‌که‌ی ئه‌چێته‌چاوی خۆیان. ئه‌مه‌ئه‌رکی ئه‌نجومه‌نی شاری که‌رکوکه‌له‌ته‌ک ئاسایشی ئه‌و شاره‌ئه‌مانه‌حاڵی بکه‌ن. به‌تایبه‌ت که‌سانێک وه‌ک دۆکتور که‌مال که‌رکوکی و کاک قادر ئه‌زیز و کاک رۆژبه‌یانی، هیزه‌کانی پۆلیس و ئاسایش رێنوێنی به‌که‌ن که‌تورکمانی سونی ده‌ست له‌نوکه‌ری ده‌ره‌کی هه‌ڵگرن ئه‌گینا تووشی کاره‌سات ده‌بنه‌وه‌و سه‌بری کوردیش سنورێکی هه‌یه‌و بۆ هه‌میشه‌ناتوانن به‌دژایه‌تی و جاشیه‌تیان درێژه‌بده‌ن.تورکمانی که‌رکوک ده‌بێ ئه‌م راستیه‌تێبگه‌ن که‌دێر یا زوو کوردستان سه‌ربه‌خۆ ده‌بێت و دژایه‌تی ئه‌وان ناتوانێ به‌ر له‌ئازادی گه‌لێک بگرێت و له‌ئاکامدا خۆیان زیانمه‌ند ده‌بن.

 تورکمانی سونی دوای ده‌سه‌ڵاتی هه‌ڵۆ به‌گی ئه‌رده‌لان له‌لایه‌ن ئوسمانیه‌وه‌ناردراونه‌سه‌ربازخانه‌ی که‌رکوک و نزیکه‌ی سێ سه‌د ساله‌له‌وێ ماونه‌ته‌وه‌و تورکمانی شێئه‌یش له‌لایه‌ن نادری ئه‌فشار تورکی قزڵباش ناردراونه‌که‌رکوک و نزیکه‌ی دوو سه‌د ساڵه‌له‌وێن. به‌ڵام کورد ئه‌مه‌هه‌شت هه‌زار ساله‌له‌کوردستان و میزوپۆتامیا نیشته‌جێن و که‌رکوک هه‌میشه‌مه‌ڵبه‌ند و زێدی کوردان بووه‌. تورکمانی که‌رکوک ده‌بێ بزانن مانوری سپای تورک له‌سنووری کوردستان نه‌ک بۆ پشتیوانی ئه‌وانه‌یا ئه‌توانێ بێته‌ناو کوردستان و که‌رکووکه‌وه‌به‌ڵکۆ بۆ ترساندنی سه‌رانی کورده‌ که‌ره‌نگه‌ ناچاریان که‌ن له‌چالاکی پێشمه‌رگه‌کانی باکوور به‌رگری بکه‌ن. ولاتێک به‌ناو ئێراقیش مردووه‌و تازه‌ به‌هه‌وڵی چه‌ند سه‌د تورکمانێک زیندوو نابێته‌وه‌، ته‌نیا رێگای ژیرانه‌ ئه‌وه‌یه ‌له‌رابردوی خویان پاشگه‌ز ببنه‌وه‌و بگه‌ڕێنه‌وه ‌باوشی

 

 

نه‌ته‌وه‌ی کورد، ئه‌م نه‌ته‌وه‌ دڵێکی گه‌وره‌ و به‌رفراوانی هه‌یه‌، لێتان ده‌بۆرێت.